Sağlık Bakanlığı’nın güncel verileri, Türkiye genelinde yüz binlerce kişinin vücut kitle indeksinin (VKİ) normal değerlerin dışında olduğunu ortaya koydu. Obezite ve zayıflık gibi sağlık risklerini barındıran bu durum, ülke genelinde yaşam tarzlarının yeniden gözden geçirilmesini gündeme taşıyor.
Vücut Kitle İndeksi Nedir ve Neden Önemlidir?
Vücut kitle indeksi (VKİ), bir kişinin kilosunun boy uzunluğuna oranlanmasıyla hesaplanan ve bireyin genel sağlık durumu hakkında bilgi veren önemli bir ölçüttür. Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ) tarafından kabul edilen VKİ aralıkları şu şekildedir:
- 18.5’in altı: Zayıf
- 18.5 – 24.9: Normal
- 25 – 29.9: Fazla kilolu
- 30 ve üzeri: Obez
DSÖ’nün VKİ sınıflandırmaları sağlık sistemleri açısından küresel standart olarak kabul edilmektedir.
Sağlık Bakanlığı Verileri: 673 Bin Kişi Risk Altında
Sağlık Bakanlığı’nın dijital sağlık kayıtları üzerinden derlenen son verilere göre, 2025 yılı itibarıyla 673 bin kişinin vücut kitle indeksi normal aralığın dışında. Bu kişiler arasında hem obez hem de zayıf bireyler bulunuyor.
Özellikle büyükşehirlerde yaşayan bireylerde obezite oranları dikkat çekerken, kırsal bölgelerde düşük kiloya bağlı sağlık risklerinin daha yaygın olduğu gözlemleniyor. Bu durum, hem yetersiz beslenme hem de sağlıksız yaşam alışkanlıklarının bir sonucu olarak değerlendiriliyor.
Kadınlar ve Erkekler Arasındaki Farklılıklar
Sağlık Bakanlığı’nın raporuna göre VKİ dengesizliği kadınlarda %57, erkeklerde ise %43 oranında seyrediyor. Kadınlarda özellikle masa başı çalışanlar ve ev hanımlarında hareketsizlik kaynaklı kilo artışı görülürken, erkeklerde ise düzensiz beslenme ve gece atıştırmaları ön plana çıkıyor.
Uzmanlara Göre Alarm Zilleri Çalıyor
Uzman diyetisyenler ve endokrinologlar, bu kadar yüksek sayıda bireyin VKİ değerinin risk aralığında bulunmasının, uzun vadede kalp hastalıkları, diyabet ve eklem rahatsızlıklarında artış anlamına geldiğini belirtiyor.
Dr. Esin Yalçın (Endokrinoloji Uzmanı):
“VKİ’si 30’un üzerinde olan her birey, obezite kaynaklı metabolik hastalıklar açısından ciddi risk taşır. Ancak düşük VKİ de başlı başına bağışıklık sisteminde zayıflamaya yol açar. Her iki uç da ciddi sağlık tehditleri oluşturur.”
Hareketsizlik ve Beslenme Alışkanlıkları Kritik Rol Oynuyor
Türkiye’de son yıllarda artan ekran bağımlılığı, hareketsizlik, düzensiz uyku ve fast food tüketimi VKİ dengesizliğinin başlıca sebepleri arasında gösteriliyor.
Diyetisyenlere göre bireylerin haftalık fiziksel aktivite süreleri idealin çok altında. Ayrıca günlük kalori alımı ile harcanan enerji arasındaki dengesizlik kilo alımını kaçınılmaz hale getiriyor.
Risk Faktörleri:
- Fast food ve yüksek kalorili hazır gıdaların aşırı tüketimi
- Günde 3 saatten fazla ekran başında vakit geçirme
- Egzersiz alışkanlığının olmaması
- Uyku düzeninin bozukluğu
- Yetersiz su tüketimi
Bakanlık’tan Farkındalık Kampanyası: “Sağlıklı Beden, Sağlıklı Gelecek”
Bu verilerin ardından Sağlık Bakanlığı, toplum genelinde farkındalık oluşturmak amacıyla “Sağlıklı Beden, Sağlıklı Gelecek” temalı yeni bir kamu kampanyası başlattı. Kampanya kapsamında Türkiye genelinde aile sağlığı merkezlerinde VKİ ölçümü ve beslenme danışmanlığı ücretsiz sunulacak.
Bakanlık yetkilileri, özellikle 18-45 yaş arası bireyleri hedef alan kampanyada sosyal medya, televizyon ve açık hava reklamlarıyla sağlıklı yaşam alışkanlıklarının teşvik edileceğini açıkladı.
Dijital Sağlık Uygulamaları ile VKİ Takibi Mümkün
Teknolojinin sağlık alanında sunduğu çözümler, bireylerin VKİ gibi kritik verileri daha kolay takip etmelerine olanak sağlıyor. Sağlık Bakanlığı’nın e-Nabız sistemi üzerinden bireyler, kendi boy ve kilo bilgilerini girerek VKİ’lerini kolaylıkla hesaplayabiliyor.
Ayrıca bazı popüler uygulamalar:
- Google Fit: Aktivite takibi ve kilo kontrolü
- Apple Health: Günlük kalori takibi ve VKİ hesaplama
- MyFitnessPal: Kapsamlı beslenme ve egzersiz planlama
Bu uygulamalar, sağlıklı yaşam alışkanlıklarının geliştirilmesinde kullanıcıya büyük kolaylık sağlıyor.
VKİ’si Dengesiz Olanlar Ne Yapmalı?
Uzmanlara göre VKİ değeriniz 18.5’in altındaysa ya da 25’in üzerindeyse mutlaka yaşam tarzınızı gözden geçirmelisiniz. İlk adım olarak basit ama etkili birkaç değişiklikle sağlıklı bir denge kurmak mümkün.
Önerilen adımlar:
- Haftada en az 150 dakika tempolu yürüyüş
- Şekerli ve işlenmiş gıdalardan uzak durmak
- Günlük 2 litre su içmeyi alışkanlık haline getirmek
- Uyku düzenine dikkat etmek (günde 7-8 saat)
- Dengeli ve düzenli ana öğünler tüketmek
Küçük değişiklikler büyük sağlık dönüşümlerine kapı aralayabilir.
Türkiye’nin karşı karşıya olduğu bu VKİ dengesizliği tablosu, yalnızca bireysel değil aynı zamanda kamusal sağlığı da ilgilendiriyor. Hem kişisel farkındalık hem kurumsal sağlık politikaları ile bu tabloyu tersine çevirmek mümkün görünüyor.
