Türkiye’de 2024 Yılında Sigara Tüketimi Tarihi Rekor Kırdı: Uzmanlardan Endişe Veren Uyarılar

2024 yılında Türkiye’de tüketilen sigara miktarı, bugüne kadarki en yüksek seviyeye ulaştı. Artan tüketim, hem halk sağlığı hem de ekonomi açısından ciddi riskler barındırıyor. Uzmanlar, acil müdahale çağrısında bulunuyor.

---

Tütün Tüketiminde Alarm Zilleri: 2024’te Kayıtlı En Yüksek Seviyeye Ulaşıldı

Türkiye’de sigara tüketimi 2024 yılında tarihi zirveye çıktı. Resmî veriler ve sektör analizlerine göre yıl boyunca tüketilen toplam sigara miktarı, önceki yıllara göre ciddi oranda artarak rekor seviyeye ulaştı. Bu artış, hem kamu sağlığı açısından hem de ekonomik boyutta önemli sorunları beraberinde getiriyor.

2023’e kıyasla %15’e varan artış gösteren tüketim, pandeminin ardından yaşanan sosyal davranış değişimleri, stres düzeyindeki yükseliş ve ekonomik belirsizliklerin etkisiyle ilişkilendiriliyor. Tütün ürünlerine yönelik vergi artışlarına rağmen bu artışın yaşanması dikkat çekici bir çelişki olarak değerlendiriliyor.

---

TÜİK ve Sağlık Bakanlığı Verileri Ne Diyor?

Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) ve Sağlık Bakanlığı tarafından yayınlanan verilere göre, 2024 yılı içerisinde yaklaşık 125 milyar adet sigara tüketildi. Bu sayı, hem kişi başına düşen sigara miktarının hem de toplam tüketim hacminin geçmiş yıllara oranla rekor seviyeye ulaştığını ortaya koyuyor.

Kişi başı yıllık ortalama tüketim şu şekilde şekillendi:

• 2022: 1.500 adet
• 2023: 1.620 adet
• 2024: 1.780 adet

Bu artış, özellikle genç nüfusun ve kadın kullanıcıların oranlarındaki yükselişle birlikte dikkat çekiyor.

---

Tüketimi Artıran Başlıca Faktörler

Uzmanlara göre 2024 yılında sigara tüketimini etkileyen başlıca faktörler şu şekilde sıralanıyor:

• Psikolojik faktörler: Depresyon, kaygı bozuklukları ve stres yönetiminde sigaraya yönelim
• Sosyal medya etkisi: Özellikle gençler arasında sigara kullanımının normalleştirilmesi
• Kaçak ve ucuz ürün erişimi: Vergi artışlarına rağmen kayıt dışı ürünlerin kolay bulunabilirliği
• Yetersiz denetim: Kapalı alanlarda sigara yasağının uygulanmasındaki zayıflık
• Tütün şirketlerinin dolaylı reklam stratejileri

Bu etkenler bir araya geldiğinde sigara karşıtı politikaların etkisinin zayıfladığı, tütün kontrolünün toplumsal ölçekte sekteye uğradığı görülüyor.

---

Sağlık Uzmanları Uyarıyor: Hastalık Yükü Artıyor

Artan sigara tüketimi, halk sağlığı açısından da ciddi sonuçlar doğuruyor. Uzmanlara göre sigaraya bağlı olarak gelişen hastalıklar ve ölüm oranları da paralel olarak yükseliyor. 2024 yılı itibarıyla Türkiye’de:

• Akciğer kanseri vakaları %12 oranında arttı
• KOAH hastalığı nedeniyle hastaneye başvuru sayısı 1 milyonu aştı
• Pasif içiciliğe maruz kalan birey sayısı rekor seviyeye ulaştı
• Sigara kaynaklı sağlık harcamalarının bütçeye maliyeti %18 yükseldi

Bu durum, sadece bireysel sağlık değil, aynı zamanda kamusal sağlık sisteminin yükünü de artıran bir gelişme olarak değerlendiriliyor.

---

Ekonomik Boyutu: Vergi Geliri Arttı Ama Kaçakçılık Tehdidi Büyüyor

2024 yılında tütün ürünlerinden elde edilen vergi gelirleri artış gösterse de, kaçak sigara oranı da ciddi biçimde yükseldi. Uzmanlara göre tütün ürünlerine yapılan vergi zamları, kayıt dışı ürünlere olan talebi artırıyor.

• 2024’te tütün mamullerinden elde edilen vergi geliri: yaklaşık 90 milyar TL
• Kaçak sigara oranı: %15’e yaklaştı
• Tütün kaçakçılığı operasyonları bir önceki yıla göre %22 arttı

Bu durum hem kamu gelirlerinde sürdürülebilirliği tehdit ediyor hem de halk sağlığını daha da riskli hâle getiriyor.

---

Gençler ve Kadınlar Arasında Tüketim Artışı Dikkat Çekiyor

2024 yılı verileri, özellikle 18-25 yaş arasındaki genç yetişkinler ve kadın kullanıcılar arasında sigara tüketiminin önemli oranda arttığını gösteriyor. Sosyal medya, özdeşleşme figürleri ve reklam dolaylı etkilerinin bu artışta belirleyici olduğu düşünülüyor.

• Gençlerde sigara başlama yaşı: ortalama 15,7
• Kadın kullanıcı oranı 10 yıl öncesine göre %35 arttı
• Elektronik sigara ve tütün ısıtıcıları da dahil edildiğinde yaygınlık oranı daha da yükseliyor

Bu eğilim, önleyici politikaların yeniden ele alınması gerektiğini ortaya koyuyor.

---

Uzmanlardan Çözüm Önerileri

Sağlık politikaları uzmanları, sigara tüketimindeki artışa karşı şu önerileri sıralıyor:

• Tütünle mücadele kampanyalarının güçlendirilmesi
• Gençlere yönelik özelleştirilmiş bilinçlendirme çalışmaları
• Kapalı alan denetimlerinin artırılması
• Elektronik sigara ve yeni nesil tütün ürünlerine sıkı yasal düzenlemeler
• Sigara bırakma desteği sunan kamu programlarının yaygınlaştırılması

2024’te kırılan rekor, sadece istatistiksel bir veri değil, aynı zamanda tütünle mücadelenin zayıfladığını gösteren ciddi bir uyarı niteliğinde kabul ediliyor. Sağlık, eğitim ve maliye politikalarının eşgüdümlü biçimde revize edilmesi gerektiği uzmanlar tarafından vurgulanıyor.

4o